آمریکا درحال بررسی احتمال اعمال تحریم بر برخی شرکت‌های چینی به‌دلیل دادوستدهایشان با نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی است.
روزنامه «وال استریت ژورنال» روز شنبه، ۱۵ بهمن‌ماه، این خبر را به‌نقل از منابع مطلع درون دولت آمریکا منتشر کرد. هدف این تحریم‌ها مقابله با استفاده جمهوری اسلامی از فناوری‌های پیشرفته برای مقابله با اعتراضات مردمی است.
مقام‌های ایالات متحده که با این روزنامه آمریکایی صحبت کرده‌اند، می‌گویند بحث‌هایی پیشرفته درون دستگاه‌های اجرایی آمریکا در جریان است و احتمال دارد به‌زودی شاهد اعمال تحریم علیه برخی شرکت‌های چینی باشیم. مهم‌ترین این شرکت‌ها «تیاندی تکنولوژیز» نام دارد. این شرکت مستقر در شهر تیانجین در شرق چین است و تجهیزات پایشی خود را به سپاه پاسداران فروخته است.
آمار گمرکی چین نشان می‌دهد که سال گذشته، همزمان با خیزش مردمی در ایران و سرکوب خونین آن به‌دست نیروهای جمهوری اسلامی، فروش تجهیزات ضبط فیلم به ایران افزایشی قابل توجه داشته است. گروه‌های حقوق بشری می‌گویند نیروهای امنیتی ایران علاوه‌بر لباس شخصی‌ها از فناوری‌های پیشرفته پایشی برای سرکوب اعتراضات استفاده می‌کنند.
صداوسیما و سایر رسانه‌های نزدیک به حاکمیت ایران در ماه‌های گذشته از دوربین‌های پایشی که جمهوری اسلامی از آن‌ها برای دنبال‌کردن و ردگیری معترضین استفاده می‌کند، خبر داده‌اند. یک مقام جمهوری اسلامی که مشاور سپاه پاسداران معرفی شده است، به «وال استریت ژورنال» گفت که قدم بعدی، استفاده از این فناوری‌های ساخت چین برای شناسایی و مجازات زنانی است که حجاب برسر نمی‌کنند.
به گفته مقام‌های آمریکا، وزارتخانه‌های خارجه و خزانه‌داری ایالات متحده احتمال اعمال تحریم علیه شرکت تیاندی را دردست بررسی دارند که چنین اقدامی به معنی قطع دسترسی این شرکت به نظام مالی آمریکا و قطع امکان دادوستد آن با دلار آمریکا خواهد بود.
وزارت خارجه آمریکا در واکنش به گزارش «وال استریت ژورنال» احتمال اعمال تحریم علیه شرکت‌های چینی را نه تایید کرده است و نه تکذیب؛ این وزارتخانه اما تاکید کرد که «برای پاسخ‌گوکردن افراد و نهادهایی که از حکومت‌‌های ایران و چین در زمینه نقض حقوق بشر پشتیبانی می‌کنند، از هر ابزاری که در اختیار داریم، استفاده می‌‌کنیم.»
شرکت تیاندی، مقام‌های جمهوری اسلامی و وزارت خزانه‌داری آمریکا هنوز واکنشی به این گزارش نشان نداده‌اند. پخش‌کننده ایرانی شرکت تیاندی اما تایید کرده که سامانه‌های پایشی این شرکت، شامل دوربین‌های مداربسته، ابزار شناسایی چهره و سایر فناوری‌های پیشرفته، به سپاه پاسداران و بسیج فروخته شده است.
نخستین‌بار، در پایان سال ۲۰۲۱ بود که شرکت آمریکایی «آی‌پی‌وی‌ام» که در عرصه پژوهش در صنعت فناوری‌های پایشی فعالیت می‌کند، از دادوستد بین شرکت تیاندی و جمهوری اسلامی خبر داد. حکومت جمهوری اسلامی ایران به‌طور رسمی خرید این فناوری از چین را تایید نکرده است اما نمایندگان مجلس علنی گفته‌اند که از دوربین‌های کنترل ترافیک برای اعمال حجاب اجباری استفاده خواهد شد.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
چین در سال‌های اخیر فناوری‌های پایشی خود را گسترش داده است و از آن‌ها برای سرکوب استفاده می‌کند. این فناوری‌ها نقش مهمی در سرکوب اقلیت مسلمان و اویغورها در مناطق شمال غربی چین داشتند و حالا پکن آن‌ها را به کشورهای دیگر هم صادر می‌کند. چین امروز صاحب بزرگ‌ترین و پیشرفته‌ترین صنعت نظارت و پایش ویدیویی است و می‌کوشد محصولات خود را در این زمینه برای استفاده‌های مختلف، به کشورهای دیگر بفروشد: ازجمله برای مقابله با جرم و جنایت و تروریسم.
اما برخی افراد آگاه می‌گویند شواهد موجود نشان داده است که این فناوری‌ها لزوما برای مقاصد مشروعی همچون مقابله با جرم و جنایت کارآمد نیستند. استیو فلدشتاین، کارشناس ارشد «موسسه کارنگی برای صلح‌بین‌المللی» در واشنگتن، به «وال استریت ژورنال» گفت که دولت‌ها اغلب با بهانه مقابله با جرم و جنایت از تجهیزات نظارتی و پایشی استفاده می‌کنند؛ اما این بهانه‌ای بیش نیست.
فلدشتاین که کتابی به نام «عروج سرکوب دیجیتال» نوشته است، می‌گوید: «توجیه خرید سامانه‌های پایشی برای حفظ نظم عمومی بسیار راحت‌تر از اعتراف به استفاده از آن‌ها برای سرکوب سیاسی است.»
شرکت تیاندی، یک شرکت خصوصی است و در سال ۱۹۹۴ بنیان نهاده شد. طبق آنچه در وب‌سایت این شرکت آمده است، تیاندی به بیش‌از ۶۰ کشور و منطقه در سراسر جهان دوربین فروخته است، ازجمله کره جنوبی، ترکیه، هلند و بریتانیا.
وزارت بازرگانی آمریکا در ماه دسامبر «تیاندی» را به‌دلیل فروش‌هایش به سپاه پاسداران و ارتباطاتش با کارزار چین علیه مردم اویغور و مسلمانان در فهرست سیاه صادراتی خود قرار داد. با این حساب، شرکت‌های آمریکایی بدون کسب جواز خاص اجازه فروش قطعات را به «تیاندی» ندارند.
یکی از شرکت‌های زیرمجموعه تیاندی در منطقه اویغورنشین غرب چین، در وب‌سایت خود از ارائه سامانه‌های پایش ویدیویی در این منطقه خبر داده و نوشته که استفاده از آن‌ها برای «ایمنی و حفظ ثبات» است. بنابر اطلاعات منتشرشده در این وب‌سایت، تیاندی در سال ۲۰۲۰ سامانه‌های پایشی خود را به مقام‌های تبت نیز فروخته است.
دیگر شرکت چینی که آمریکا در حال بررسی آن برای اعمال تحریم است، «ژجیانگ یونی‌ویو تکنولوژیز» نام دارد. این شرکت بزرگ مستقر در بندر هانگژو در شرق چین، به نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی ایران ابزار پایشی و نظارتی فروخته است.
«یونی‌ویو» ماه اکتبر سال گذشته در یک نمایشگاه فناوری‌های امنیتی که نیروی انتظامی در ایران برگزار کرده بود، شرکت کرد. نمایندگان این شرکت هم در این نمایشگاه حضور داشتند و هم پیش از آن با نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی در استان خراسان رضوی دیدار کرده بودند. تصاویر حضور مقام‌های یونی‌ویو در رسانه‌های جمهوری اسلامی منتشر شدند و پخش‌کننده ایرانی این شرکت، عکس‌های دیدار با آن‌ها را در صفحه اینستاگرام خود منتشر کرده است. «یونی‌ویو» و پخش‌کننده ایرانی آن به سوال‌های «وال استریت ژورنال» پاسخی نداده‌اند.
شرکت چینی دیگری که به جمهوری اسلامی ایران تجهیزات پایشی فروخته است «هیک‌ویژن دیجیتال تکنولوژی» مستقر در هانگژو است. طبق اسنادی که در وب‌سایت‌های مرتبط با نهادهای دولتی جمهوری اسلامی منتشر شده است، مقامات زندان‌های استان ایلام خواستار خرید تجهیزات از این شرکت بوده‌اند. اما سخنگوی هیک‌ویژن که بزرگ‌ترین سازنده دوربین‌های پایشی جهان است، به «وال استریت ژورنال» گفت چندین سال پیش از بازار ایران خارج شده و هیچ محصولی به جمهوری اسلامی نمی‌فروشد. این شرکت تاکید کرد تا زمانی که ایران تحت تحریم‌های آمریکا و غرب است، دادوستد خود را با آن ازسر نخواهد گرفت.
دولت آمریکا درحالی به فکر اعمال تحریم‌های جدید علیه شرکت‌های چینی است که روابط دو کشور روزهای خوبی را ازسر نمی‌گذراند. وزارت خارجه آمریکا روز جمعه اعلام کرد که سفر آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آن کشور، به پکن تا اطلاع ثانوی لغو شده است. علت این امر پیداشدن یک بالن مرموز برفراز آمریکا است که بنابر اعلام واشنگتن مشغول جمع‌آوری اطلاعات برای چینی‌ها بوده است. اما آنچه اعمال احتمالی تحریم‌ها را پیچیده می‌کند، استفاده کشورهای متحد آمریکا همچون امارات متحده عربی، مصر و عراق از فناوری‌های تیاندی است. درنتیجه، هنوز معلوم نیست آمریکا دقیقا از چه نوع تحریم‌هایی علیه این شرکت‌ها استفاده خواهد کرد.
